ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ: Μια ανυπεράσπιστη έννοια με αρκετή δόση υποκρισίας. Του Σωκράτη Βασιλάκου

Δελτίο τύπου  
Δημοσιεύθηκε στο τύπο της Καρδίτσας στις 5-6-08 
Η 5 Ιούνη είναι παγκόσμια ημέρα περιβάλλοντος

 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ: Μια ανυπεράσπιστη έννοια με αρκετή δόση υποκρισίας

Του Σωκράτη Βασιλάκου

        Το κείμενο που ακολουθεί αποτελεί τον επίλογο στο βιβλίο μου «Η ΛΙΜΝΗ ΠΛΑΣΤΗΡΑ» που πρόσφατα κυκλοφόρησε. Επειδή παρουσιάζει επίκαιρο ενδιαφέρον με την σημερινή παγκόσμια ημέρα περιβάλλοντος την δημοσιεύουμε αυτούσια:

Στα νεότερα χρόνια, στον ευρωπαϊκό και βορειοαμερικανικό κυρίως χώρο, η τροπή που πήρε ο πολιτισμός επέφερε τη ριζική αλλοτρίωση του ανθρώπου από το περιβάλλον του. Ποια είναι αυτή η τροπή; Ο άνθρωπος δεν εκμεταλλεύεται πια τη φύση για να εξασφαλίσει τα απαραίτητα  “προς το ζην”, αλλά την υπερεκμεταλλεύεται για το “ευ ζην”. Τι είναι όμως αυτό το “ευ ζην”; Είναι η παραγωγή και κατανάλωση όλο και περισσότερων αγαθών. Και αυτά τα αγαθά παράγονται όχι για να κρατηθεί ο άνθρωπος στη ζωή, αλλά για να εξυπηρετούν δευτερογενείς ανάγκες που γεννιούνται από τον τεχνητό πολιτισμό, ο οποίος έχασε τον προορισμό του. Έτσι, ο άνθρωπος μπήκε σ’ έναν φαύλο κύκλο, όπου διέξοδος δεν φαίνεται να υπάρχει. Όταν  μία του ανάγκη ικανοποιείται, αυτόματα γεννιέται άλλη και άλλη και άλλη… σαν τα κεφάλια της λερναίας Ύδρας. Η βιομηχανοποίηση, το αυτοκίνητο, το πετρέλαιο… όσο προχωρεί η ονομαζόμενη βιομηχανοποίηση, όσο το αυτοκίνητο καταπλημμυρίζει τους δρόμους της γης, όσο τα εργοστάσια πληθαίνουν βγάζοντας από τα πυρίκαυστα σπλάχνα τους μαύρο ακίνητο καπνό, όσο το πετρέλαιο αναδυόμενο από τα βάθη της γης είναι η νέα Αφροδίτη, πλασμένη όχι από τον αφρό των κυμάτων αλλά από στερεοποιημένο μαζούτ, που ανεβαίνει ανάμεσα ουρανού και γης, τόσο ακούμε σπαραχτικότερα την οικουμενική ψυχή να κραυγάζει: τι θα απογίνουμε; Θα χαθούμε καθώς τα ποντίκια αλειμμένα με πετρέλαιο και παραδομένα στην καταστροφή; Άνθρωποι σοφοί συνεδριάζουν παντού και γνωμοδοτούν για το δίκαιο, για την ειρήνη, για την προστασία του περιβάλλοντος, για την ποιότητα ζωής... Έπειτα καταπίνουν τα καυσαέριά τους και πάνε να κοιμηθούν τον ύπνο του δικαίου. Οι παρθένοι, οι απολίτιστοι διατηρούν ακόμη μια ώρα αιθρίας.

Τα οργανωμένα συμφέροντα δημιουργούν πρότυπα συμπεριφοράς, αντίληψης και νοοτροπίας, έτσι που όλοι εμείς χωρίς να το καταλαβαίνουμε παίζουμε το παιχνίδι τους και μπαίνουμε στο χορό τους. Όλες οι δραστηριότητες, οι εφευρέσεις και οι ανακαλύψεις του δήθεν πολιτισμένου κόσμου οδήγησαν στα σημερινά αδιέξοδα. Από εκατοντάδες χρόνια ο άνθρωπος, με τον λεγόμενο πολιτισμό του πριονίζει το δέντρο της ζωής του, της ύπαρξής του. Η κάθε ανακάλυψη, η κάθε εφεύρεση κατά κανόνα μπαίνει στην υπηρεσία όχι μιας αποδεκτής κερδοφορίας αλλά μιας άκρατης κερδοσκοπίας, μιας ανεξέλεγκτης κερδομανίας  που ξεχνάει έτσι το προορισμό της, δηλαδή την προστασία, υπεράσπιση και προαγωγή των γενικότερων συμφερόντων και της ποιότητας ζωής. Γι΄αυτό οδηγηθήκαμε εκεί που σήμερα βρισκόμαστε, ένα βήμα πριν από την καταστροφή.  Η λεγόμενη πρόοδος έχει δημιουργήσει μια κοινωνία η οποία ψυχικά, πνευματικά και σωματικά είναι αρρωστημένη:

• Ζούμε κάτω από το άγχος της  ανασφάλειας, της αβεβαιότητας και της καταστροφής. Τα πυρηνικά οπλοστάσια π.χ. μπορούν μέσα σε  λίγα δευτερόλεπτα να επιφέρουν τον όλεθρο.

• Το περιβάλλον έχει καταντήσει μια ανυπεράσπιστη έννοια, ένας ανυπεράσπιστος χώρος και, παρά τα τόσα βήματα που έχουν γίνει για την προστασία του, εν τούτοις παραμένει ο μεγάλος ασθενής, με την “υγεία του” να επιδεινώνεται αντί να βελτιώνεται.

Η συντριπτική πλειονότητα των πολιτών, ανυποψίαστη για όσα συμβαίνουν σε βάρος του περιβάλλοντος, σε βάρος της ίδιας της ζωής της, στέκεται αδιάφορα και θεωρεί ότι κάποιοι άλλοι είναι αυτοί  που έχουν υποχρέωση να φροντίζουν και γι’ αυτήν και για το περιβάλλον της. Και δυστυχώς, δεν μπορεί ή δεν θέλει να πιστέψει και να παραδεχθεί ότι στη σημερινή ζούγκλα που λέγεται ανθρώπινη κοινωνία ισχύει ο άγραφος, σκληρός και απάνθρωπος καπιταλιστικός νόμος “ο θάνατός σου είναι η ζωή μου”…

Δυστυχώς κάπως έτσι έχει η πραγματικότητα που είναι η μία όψη του νομίσματος. Υπάρχει όμως και η άλλη, η αισιόδοξη:

“αν μεν η σκέψη σου υψηλή, αν εκλεκτή συγκίνηση το πνεύμα και σώμα σου αγγίζει”,

τότε μπορούμε να γυρίσουμε το ρολόι της ιστορίας, να διαφύγουμε τους Λαιστρυγόνες και τους Κύκλωπες, το θυμωμένο Ποσειδώνα και να πάμε στην άλλη όψη του νομίσματος που αντιστέκεται στη πρώτη, την αντιπαλεύει και χαράζει δρόμους προς την ευημερία, τη δικαιοσύνη, την ισότητα, την ειρήνη. …Ας αγωνιστούμε λοιπόν. Το περιβάλλον περιμένει τους προστάτες του, η λίμνη Πλαστήρα επίσης.