ΠΕΡΙ ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑΣ ΚΑΙ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ
Θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι, κλειδί στην υπόθεση συναισθηματικής ισορροπίας είναι η αγάπη. Όποιος μπορεί να δώσει και να δεχθεί αγάπη, έχει λύσει τα περισσότερα από τα συναισθηματικά του προβλήματα, άρα και πολλά σε σωματικό επίπεδο που συσχετίζονται με τα συναισθηματικά. Όποιος ζει μια ζωή άδεια από αγάπη ή μια ζωή χωρίς τη στοιχειώδη ανθρώπινη ζεστασιά είναι ένας πρώτης τάξεως υποψήφιος για να αρρωστήσει.
Τα στοιχεία που ακολουθούν είναι παρμένα από το βιβλίο «Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ της υγείας» της Caroline Myss και Norman Shealy εκδόσεις Διόπτρα
Μια θεμελιώδης αρχή της ολιστικής ιατρικής είναι ότι: Η πλειοψηφία των σωματικών ασθενειών προκύπτει από τη μεγάλη συσσώρευση συναισθηματικών , ψυχολογικών και πνευματικών κρίσεων.
Το άγχος θεωρείται ένας μόνο από τους πολλούς συντελεστές της σωματικής δυσλειτουργίας.
Φαίνεται πως ο ιατρικός κόσμος σήμερα δεν είναι έτοιμος να «επισημοποιήσει» τη σχέση ανάμεσα στη συναισθηματική δυσλειτουργία και τις φυσικές της συνέπειες στο σώμα.
Πολλά από τα αίτια των ασθενειών στο φυσικό σώμα θα μπορούσαν να αναζητηθούν στα προβλήματα που ταλανίζουν το πνεύμα όπως: έλλειψη νοήματος στη ζωή, θλίψη, ενοχή, αδυναμία συγχώρεσης, μίσος, κακία, απώλεια της αυτοεκτίμισης και προσωπικής αξιοπρέπειας, ανασφάλειες, φοβίες. Από τη στιγμή που θα εντοπίζονταν αυτά τα προβλήματα, η εκδηλούμενη σε σωματικό επίπεδο δυσλειτουργία θα γινόταν κατανοητή ως αντανάκλαση των βαθύτερων αυτών πνευματικών δυσλειτουργιών.
Η εμπειρία μας, μας έχει οδηγήσει στο συμπέρασμα ότι, σε γενικές γραμμές, οι άνθρωποι που αρρωσταίνουν, εμπίπτουν σε μία ή και περισσότερες από τις παρακάτω δυσλειτουργικές μορφές συμπεριφοράς:
Η πρώτη μορφή έχει σχέση με την παρουσία ανεκπλήρωτων επιθυμιών, ή ενός πραγματικά ψυχοφθόρου συναισθηματικού, ψυχολογικού ή πνευματικού άγχους στη ζωή ενός ανθρώπου. Το άγχος αυτό μπορεί να είναι είτε μακροχρόνιας μορφής και να ανάγεται μέχρι και την παιδική ηλικία είτε να είναι το αποτέλεσμα ενός πρόσφατου γεγονότος στη ζωή του ατόμου, όπως ο θάνατός του ή της συντρόφου του. Όποιος κι αν είναι ο τύπος του άγχους, δεν χρειάζεται να είναι κάτι δραματικό ή και εμφανές. Προφανώς, όμως, το ψυχοφθόρο, εσωτερικό άγχος, που δεν έχει καταπολεμηθεί, ενυπάρχει σε μεγαλύτερο βαθμό σε κάποιον που νοσεί.
Η δεύτερη, σταθερά εμφανιζόμενη, μορφή σχετίζεται με το κατά πόσο ελέγχουν οι αρνητικές πεποιθήσεις του ατόμου τον τρόπο που αντιλαμβάνεται την πραγματικότητα. Καθένας μας είναι ένα περίπλοκο σύστημα θετικών και αρνητικών πεποιθήσεων, στάσεων και εμπειριών.
Οι πεποιθήσεις ενός ατόμου σχετικά με τη ζωή, τον Θεό, τους άλλους ανθρώπους, το πεπρωμένο ή την τύχη, για να αναφέρουμε μερικά παραδείγματα, παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στoν καθορισμό του τρόπου ζωής του. Καθώς αυτά που πιστεύουμε, συνδέονται άρρηκτα με τα συναισθήματά μας, οι πεποιθήσεις μας επηρεάζουν τις συναισθηματικές μας αντιδράσεις στη ζωή. Επομένως, η θετική στάση και οι αισιόδοξες πεποιθήσεις είναι απαραίτητες για τη δημιουργία ενός υγιούς σώματος, αλλά και μιας υγιούς ζωής.
Όσοι όμως αρρωσταίνουν, έχουν την τάση να διακρίνονται από αντιλήψεις τόσο αποδυναμωτικές, που υπερσκελίζουν την επιρροή οποιασδήποτε θετικής σκέψης. Ένα άτομο μπορεί, για παράδειγμα, να είναι μορφωμένο και ταλαντούχο και να δίνει την εντύπωση ότι όλος ο κόσμος του ανήκει. Κι όμως, κάτω από αυτή την απατηλή εικόνα, το άτομο αυτό μπορεί να έχει τόσο χαμηλό αυτοσεβασμό που να νιώθει ανάξιο κάθε επιτυχίας. Μια τέτοια αντίληψη οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στην αποτυχία, και η αποτυχία εγγυάται την οργή και την πικρία που, με τη σειρά τους, έχουν ως αποτέλεσμα τη σωματική καταπόνηση.
Η τρίτη, σταθερά εμφανιζόμενη, μορφή δυσλειτουργικής συμπεριφοράς που παίζει βασικό ρόλο στην πρόκληση ασθενειών είναι η ανικανότητά μας να δώσουμε ή/και να δεχτούμε αγάπη. Οι ζωές των ανθρώπων περιστρέφονται γύρω από την αγάπη, κι όταν οι σχέσεις χαρακτηρίζονται από αγχογόνες εμπειρίες, το φυσικό σώμα μπορεί να αντιδράσει καταρρέοντας, όποιος ζει μια ζωή άδεια από αγάπη ή από μια στοιχειώδη ανθρώπινη ζεστασιά είναι ένας πρώτης τάξεως υποψήφιος για να αρρωστήσει.
Η τέταρτη, καταλυτική στην εμφάνιση ασθενειών, μορφή δυσλειτουργικής συμπεριφοράς είναι η έλλειψη του χιούμορ και αδυναμία να διακρίνουμε τις σοβαρές έγνοιες από τα λιγότερο σημαντικά ζητήματα της ζωής. Σίγουρα, υπάρχουν κάποιες καταστάσεις στη ζωή που απαιτούν έντονη συναισθηματική αντίδραση. Οι περισσότερες δυσκολίες, όμως, δεν σημαίνουν ότι ήρθε και το τέλος του κόσμου. Είναι απλά, η καθημερινή ¨γέμιση¨ της ζωής μας. Αξίζει τον κόπο να μάθουμε πώς να αφήνουμε πίσω μας αυτά τα γεγονότα, ώστε να αποφεύγουμε προβλήματα, όπως η υψηλή πίεση, οι ημικρανίες και τα έλκη. Το γέλιο είναι εξαιρετικά θεραπευτικό. Το να δίνουμε τις μάχες μας με χιούμορ δεν σημαίνει ότι δεν τις παίρνουμε σοβαρά. Είναι, απλά μια ένδειξη της φυσικής ικανότητας του ανθρώπου για υπέρβαση.
Η πέμπτη, σταθερά εμφανιζόμενη, μορφή συμπεριφοράς που επηρεάζει την ποιότητα της υγείας αφορά στο πόσο αποτελεσματικά ασκεί κανείς τη δύναμη της επιλογής, προκειμένου να διατηρήσει την κυριαρχία πάνω στην πορεία και τις δραστηριότητες της ζωής του. Η ¨κυριαρχία¨ στη συγκεκριμένη περίπτωση έχει πολύ διαφορετικό και υγιέστερο νόημα από την κοινή αντίληψη περί εξουσίας πάνω στις διάφορες πτυχές, αλλά και στους ανθρώπους τη ζωής σας. Υπάρχει περίπτωση ένας άνθρωπος να διατηρεί τον έλεγχο στη ζωή του, αλλά στην πορεία να πάθει καρδιακή προσβολή, εξαιτίας του άγχους και της αγωνίας που συνοδεύουν την προσπάθεια ελέγχου των εξωτερικών γεγονότων.
Η ¨κυριαρχία¨ αναφέρεται στη ικανότητά μας να διατηρήσουμε τον έλεγχο στη ροή της ίδιας μας της ζωής, ακόμα και αν αυτή η ροή προϋποθέτει το συμβιβασμό ή την αλλαγή των σχεδίων μας. Κυριαρχία δεν σημαίνει να γίνεται πάντα το δικό μας. Σημαίνει να μπορούμε να συμμετέχουμε στο φυσικό δούναι και λαβείν της ζωής, να είμαστε ελαστικοί, να ανταποκρινόμαστε στις ανάγκες των άλλων και να προσπαθούμε να ικανοποιήσουμε τις ανάγκες μας, έχοντας ως αφετηρία την εσωτερική δύναμη και την αυτοπεποίθηση. Σημαίνει να μπορούμε να έχουμε πραγματικό λόγο στη διαμόρφωση των επιλογών μας.
Κάθε άνθρωπος πρέπει να αισθάνεται ότι έχει δικαίωμα επιλογής στα ζητήματα της ζωής του. Όταν η δυνατότητα της επιλογής παραβιάζεται ή παρεμβάλλονται άλλοι παράγοντες, η συναισθηματική αντίδραση του ατόμου μπορεί σε πολλές περιπτώσεις να οδηγήσει στην εμφάνιση ασθένειας. Αυτό συμβαίνει επειδή το άτομο αντιδρά με θυμό, εχθρότητα, φόβο και οργή στην παραβίαση του δικαιώματος του να επιλέγει.
Στους αρρώστους διαπιστώνεται συχνά ιστορικό περιστάσεων κατά τις οποίες είτε εκχώρησαν τη δύναμη της επιλογής τους σε μια πιο ισχυρή προσωπικότητα είτε ένιωσαν ότι οι επιλογές τους δεν έγιναν σεβαστές.
Η έκτη μορφή αφορά στο κατά πόσο ένας άνθρωπος φροντίζει να ικανοποιεί τις ανάγκες του φυσικού του σώματος. Η διατροφή, η άσκηση, οι συνέπειες της λήψης ναρκωτικών ή αλκοόλ, καθώς και η γενετική προδιάθεση του ατόμου, αποτελούν τα θεμέλια για την ποιότητα της υγείας. Η ικανότητα ανταπόκρισης στα συναισθηματικά, φυσικά και χημικά άγχη της ζωής συνδέεται άρρηκτα με το σφρίγος και τη δύναμη του ίδιου του φυσικού σώματος.
Η έβδομη μορφή συνδέεται με το ¨υπαρξιακό κενό¨, τον πόνο, δηλαδή που έρχεται ως συνέπεια της απουσίας ή της απώλειας του νοήματος στη ζωή ενός ανθρώπου. Η ¨χαμένη ψυχή¨, ο άνθρωπος που ψάχνει το δρόμο του, είναι ιδιαίτερα επιρρεπής στις ασθένειες, επειδή μια ζωή χωρίς νόημα συχνά οδηγεί στην απόγνωση, την κατάθλιψη και την απαξίωση. Το φυσικό σώμα επιβαρύνεται πολύ, και ο άνθρωπος πάσχει ψυχικά και πνευματικά όταν νιώθει μέσα του άδειος, κενός. Αυτό είναι κάτι που αναφέρεται συχνά από τους ίδιους τους αρρώστους.
Η όγδοη, χαρακτηριστική των ατόμων που αρρωσταίνουν, μορφή συμπεριφοράς είναι η τάση για άρνηση. Υπερβολικό εσωτερικό άγχος προκαλείται από την ανικανότητα του ανθρώπου να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις της ζωής του και να αναγνωρίσει, συνειδητά ή μη, τι δεν πηγαίνει καλά στη ζωή του. Ένα μεγάλο μέρος αυτού του άγχους προκύπτει ως αποτέλεσμα της επιλογής του ίδιου του ατόμου να μπλοκάρει τη διαίσθηση ή την επίγνωσή του, έτσι ώστε να επιτρέψει σε κάποιες καταστάσεις να συνεχιστούν, χωρίς να χρειαστεί να έρθει αντιμέτωπος με τα βαθύτερα προβλήματα που υπάρχουν.